Вирусты гепатит а алдын алу
Дүние жүзінде кең тарағана инфекциялардың бірі. Бірақ та тарауы да әр жерде біркелкі емес. Сырқат көбінесе балалар арасында тарайды. Ересектер арасында көбінесес 15-29 жастағылар ауырады. ВГА-ға маусымдық тән. Көбінесе ауру – сырқаттың деңгейі күз – қыс кезінде жоғарылайды. Мектептегі балалар арасында көбінесе қыркүйек – қазан, 3-6 жастағы балаларда қараша – желтоқсан айларында, ал 3 жасқа дейінгі балалар арасында жыл басы бірен – саран оқиғалар түрінде кездеседі. ВГА жедел циклдық түрде өтетін қысқа уақытта интоксикациямен бауыр әркеттерінің бұзылу әркетімен байқалатын фекальді – оральді жолмен тарайтын вирусты инфекция. Балалар инфекциясы болып есептелінеді, ауырғандардың ішінде балалар 80%-ға жетеді. Семей аймағында сырқаттану көрсеткіші 100 мың халыққа 200-400 аралығында.
Этиологиясы.[өңдеу]
Вирус А 1975 жылы ағылшын ғалымы С.Фейнстоунмен ашылған. Ұсақ, құрамында РНК-сы бар пекарный вирус тұқымдасына жатады. Сыртқы ортаға төзімді. Нәжісте 1 ай, суда 3-10 айға дейін сақталып, 100С температурада қайнатқанда 5 минут ішінде өледі.
хлораминның 1г/л ерітіндісі үй температурасында вирус 15 минуттан кейін ғана ыдырайды.
Эпидемиологиясы.[өңдеу]
Таралуы өте кең типті инфекциялық ауру. Инфекция көзі болып, әр түрлі клиникалық түрімен ауыратындар табылады. Ауырған адамдардан вирус сыртқы ортаға нәжіспен бөлінеді. Инкубациялық кезеңнің аяғынан бастап сырқаттың басталуына 7-10 күн қалғанда. Вирус сарғаю кезеңінің алғашқы күндерінде 1 аптаға дейін нәжіспен сыртқа бөлінеді. Берілу механизмі 95% жағдайда фекальді – оральді.
Тарау жолдары.[өңдеу]
Тұрмыстық қатынас, алиментарлық, су арқылы, 5% жағдайда парентеральді, жыныстық жол арқылы тарауы мүмкін. Ана сүтінде вирус табылмаған. Жалпы планцентадан өте алмайды.
Патогенезі.[өңдеу]
ВГА-ң вирусы ас қорыту жолдарының шырышты қабаттары арқылы енеді. Көбеюі ащы ішектің эпителийлерінде жасушаларымен мезинтеральді лимфа түйіндерінде өтеді. Одан әрі вирус қанға түсіп, гепатоциттерге жетіп, көбейіп, инкубациялық кезеңнің аяғында вирус қайтадан қанға түседі. Қайта гепатоцитттерге енеді, жасуша ішінің метаболитикалық процестердің бұзылуына әкеліп соқтырады. Лизосомальде мембрананың өтімділігі себебінен белсенді гидролазалар сыртқа шығып, жасушаны аутолизге ұшыратып, гепатоциттердің цитолизіне және некробиозына себепкер болады. Зат алмасу процестері бұзылып, иммунологиялық процестер (өзгерістер) пайда болады. Қабынудың салдарынан цитолитикалық, мезенхимальдық қабыну холистатикалық синдром пайда болады.
Клиникасы төмендегі кезеңдерге бөлінеді:
1. инкубациялық;
2. сарғаю алдындағы;
3. сарғаю;
4. реконволистенция (жазылу).
Инкубациялық кезеңі 7-50 күнге дейін созылады. Орташа ұзақтығы 35 күн. Сарғаю алдындағы кезең белгілер жинағы былай реттелінеді.
1. гриб тәріздес немесе катаральді (көбінесе ВГА-ға тән);
2. диспепсиялық;
3. астеновегетативті;
4. артралгиялық;
5. аралас.
Сарғаю алдындағы кезең 2-3 күннен 2-3 аптаға дейін созылуға тиіс. Орташа 5-7 күн. Сырқат жедел басталады, температурасы 38-390С, әлсіздік, енжарлық, ұйқысыздық, бас айналу, тәбетінінң төмендеуі, 2-3 күні жүрек айну, құсу, кейде эпигастрий аймағында ауырсыну, жайсыздықты сезінеді. Сарғаю пайда болғаннан 2-3 күн бұрын зәрдің қою түске айналуы байқалады. Содан кейін ғана склералар сарғайып, көзге түсетін сарғаю кезеңі басталады. Сарғаю пайда бола салысымен интоксикация белгілері жойылады немесе олардың интенсивтілігі азаяды. Тері қабатының және склераның сарғаюының жылдам арада жоғарыдайды. Бірақ та интенсивтілігі шамалы мөлшерде болады. Сарғаю кезеңнің аяғында немесе басында бауыр мен көкбауырдың ұлғаюы байқалады. Зәрі одан сайын қоңырланып, нәжісі бозғылт түсті болады. Ұзақтығы 2-4 аптаға созылады.
Диагностикасы.[өңдеу]
1. вирусологиялық;
2. серологиялық. Иммуноглобулин М тобына жататын антиденелер процесінің жедел екенін көрсетеді. Бұл антиденелерді ИФА әдісімен анықтайды.
3. биохимиялық реакциялар. Одар бауырдың функциясының жағдайын көрсетеді. Оларға АСТ, АЛТ ферменттерінің белсенділігі зақымдануынан 2-3 аптадаған кейін және сарғаю пайда болған кезде ең жоғарғы көрсеткішке жетеді.
4. Қанның жалпы анализі. Лейкоппения, лимфацитоз, ЭТМ-ң жоғарылау байқалады.
Асқынулары.[өңдеу]
Өте сирек жағдайларда өт жолдарында холециститтер, холангиттер, дискенезиялар, сонымен қатар екіншілік инфекцияның дамуы (пневмония, т.б.) мүмкін. ВГА-да жедел бауыр энцефалопатия өте сирек жағдайларда дамиды.
Емі.[өңдеу]
Ауырлығына байланысты жүргізіледі. Жеңіл түрлерінде үйде, егер эпидемиологиялық қауіптілігі болмаса. Орташа ауыр және ауыр түрлерінде ауруханада емделуі тиіс. Емі комплекті түрде:
1. режим;
2. диета №5;
3. патогенетикалық ем (дезинтоксикация);
4. клиникалық белгілеріне байланысты ем.
Этиотропты емі жоқ. Клиникалық сауығу кезінде биохимиялық көрсеткіштерінің қалыпты жағдайда ауруханадан шығарылады.
Алдын алуы.[өңдеу]
Жергілікті санитарлық – гигиеналық жағдайларды жақсартуға бағытталған шаралар жүргізілуі керек. Ең тиімді әдіс вакцинация. Келесі биопрепараттар қолданылады:
1. тірі аттенурленген (Қытайда сертифицирленген);
2. инактивирленген виросомды вакцина (Швейцарияды сертифицирленген).
Вакцинация тиімді әсер береді. 1 рет бұлшық етке салған кезде 90-100% тиімділікті көрсетеді, ал 6-12 айдан кейін қайталап салынған вакцина ұзақ уақыт 100%-ға дейін тиімді болып саналады. Орташа 10 жылға тиімді.
Дереккөздер[өңдеу]
1. Микробиология. В.Д.Тимаков,В.С.Левашев,Л.Б.Борисов.
2. Микробиология7 Вербина Н. М., Каптерёва Ю. В.
3. “Жұқпалы аурулар” А.Қ. Дүйсенова
Источник
Вирусты гепатит А (Боткин ауруы) – бауырдың өткір инфекциясы, жақсы, гепатоцит некрозымен бірге жүреді. Вирусты гепатит А ішек инфекцияларына жатады, себебі ол фекальды-ауызды инфекция механизмі бар. А вирустық гепатитінің клиникалық курсында сарқырама және сарғаю кезеңдері бөлінеді, сондай-ақ емдеу. Диагностика қанның биохимиялық талдауы бойынша жүргізіледі, RIA және IFA нәтижелері. А вирустық гепатитімен науқастарды жатқызу тек ауыр жағдайларда қажет. Амбулаториялық емдеу диета мен симптоматикалық терапияны қамтиды.
- Патогеннің сипаттамасы
- А вирустық гепатитінің белгілері
- А вирустық гепатитінің асқынуы
- А вирустық гепатитін диагностикалау
- А вирустық гепатитін емдеу
- А вирустық гепатитінің алдын алу
Вирусты гепатит А
Вирусты гепатит А (Боткин ауруы) – бауырдың өткір инфекциясы, жақсы, гепатоцит некрозымен бірге жүреді. Боткина ауруы вирустық гепатитке жатады, фекальдік-ауызша механизм арқылы берілетін, және ең таралған ішек инфекцияларының бірі болып табылады.
Патогеннің сипаттамасы
Гепатит вирусы гепатовирус түріне жатады, оның геномын РНҚ ұсынылған. Вирус қоршаған ортаға төзімді, бірнеше ай бойы 4-ке дейін сақталады °Жылдармен және жылдармен — -20 °С. Бөлме температурасында бірнеше апта бойы өміршең болады, 5 минуттан кейін қайнап өледі. Ультракүлгін сәулелер вирустың бір минуттық айналымын бұзады. Қоздырғыш агент хлорлы суда оның өміршеңдігін сумен жабдықтау жүйесінен біраз уақыт сақтай алады.
А гепатиті фекальды-ауыз механизмі арқылы ең алдымен су және тамақтану арқылы беріледі. Кейбір жағдайларда, тұрмыстық заттармен ластану үй тұрмысын пайдалану кезінде мүмкін болады, ыдыс-аяқ. Вирустық гепатит А ауруының пайда болуы су тасқынының инфекциясын енгізу кезінде әдетте вирус мемлекеттік су қоймаларына кіргенде орын алады, тамақ өнімдері ластанған көкөністер мен жемістерді жеу кезінде мүмкін, сондай-ақ шикі құмыра, жұқтырған тоғандарда өмір сүреді. Байланыс-күнделікті жолды енгізу балалар топтары үшін тән, онда санитарлық-гигиеналық режимге жеткілікті көңіл бөлінбейді.
Адамдарда гепатит А вирусына табиғи сезімталдық жоғары, ең үлкен – бала алдындағы жастағы балаларда, инфекциядан кейінгі иммунитет шиеленісі (субклиниялық инфекциядан кейін біршама төменгі кернеу тән) және ұзақ. Вирусты гепатит А инфекциясы балалар топтарында жиі кездеседі. Ересектер арасында тәуекел тобына мектепке дейінгі және мектеп оқушыларына арналған асүй қызметкерлері кіреді, сондай-ақ медициналық және санаторлық-курорттық мекемелер, тамақ өңдеу зауыттары. Дәрігерлер мен гомосексуалдар арасында жұқпалы аурулардың ұжымдық таралуы жиі кездеседі.
А вирустық гепатитінің белгілері
А вирустық гепатитінің инкубациялық кезеңі 3-4 апта, аурудың басталуы әдетте өткір, ағым кезеңдердің дәйектілігі арқылы сипатталады: медузы, ижарика және емдеу. Дожелтушный (продромальды) кезең әртүрлі клиникалық нұсқаларда орын алады: қызбайтын, диспепсиясы, астеновецтерия.
Қызу (тұмауға ұқсас) Курстың нұсқасы безгектің және интоксикацияның белгілері күрт дамуымен сипатталады (Жалпы интоксикация синдромының ауырлық дәрежесі ауырлық дәрежесіне байланысты). Науқастар жалпы әлсіздікке шағымданады, мальгия, бас ауыруы, құрғақ жөтел, жұлдыру, ринит. Катараль белгілері қалыпты, Тамақтың қызаруы әдетте белгісіз, Мүмкін олардың диспепсиямен үйлесуі мүмкін (айнуы, аппетит жоғалту, кесіп тастау).
Диспепсиялық курс қатерлі ісік белгілерімен бірге жүрмейді, интоксикация аз. Пациенттер негізінен ас қорыту бұзылыстарына шағымданады, айнуы, құсу, аузында ащы ауру, кесіп тастау. Жиі дұрыс гипохондрияда орташа мөлшерде ауырсыну байқалды, эпигастрий. Ішектің бұзылуы болуы мүмкін (диарея, іш қату, олардың ауысуы).
Dozheltushny кезең, Астеновацетативті нұсқа бойынша жалғастыру өте нақты емес. Ауру жалаңаш, апатетикалық, жалпы әлсіздікке шағымданады, ұйқының бұзылуынан зардап шегеді. Кейбір жағдайларда продромды белгілер байқалмайды (жасырын детальщик кезеңі), ауру дереу сарғаюдан басталады. Егер, егер бірнеше клиникалық синдромның белгілері болса, желе кезеңінің аралас нұсқасы туралы әңгімелеп беріңіз. Инфекцияның осы фазасының ұзақтығы екіден он күнге дейін болуы мүмкін, орташа алғанда, әдетте продромдық кезең бір апта алады, біртіндеп келесі кезеңге көшу – сарғаю.
А вирустық гепатиттің итерлік кезеңінде маскүнемдік белгілерінің жоғалуы сипатталады, құлдырауы, науқастардың жалпы жағдайын жақсарту. Диспепсиялық симптомдар, ереже бойынша, сақталған және ауырлатады. Сарысуы біртіндеп дамып келеді. Зәрдің қараңғы болуын бірінші ескеріңіз, склера сарғыш болып қалады, шырышты қабықша тілдің шырышты қабығының және жұмсақ дәмдеуіштің. Болашақта тері сарыға айналады, қарқынды шафран көлеңкесіне ие болады (бауыр сарғаюы). Аурудың ауырлығы терінің бояуы қарқындылығымен байланысты болуы мүмкін, бірақ диспепсиялық және интоксикация белгілеріне назар аудару керек.
Қуатты гепатитпен геморрагиялық синдром белгілері пайда болуы мүмкін (petechiae, шырышты қабықтардағы және терідегі қан кетулер, мұрын қабықтары). Физикалық сараптама кезінде тілде сарғыш жабын байқалады, тістері. Бауыр ұлғайған, пальпацияға ауыр тиеді, Іштің үштен бірінде көкбауырдың өсуі байқалады. Импульс біршама қысқарады (брадикардия), төмен қан қысымы. Емделушілер аурудың ішіндегі толық өзгеруіне дейін жарқырайды. Диспепсиялық бұзылулардан басқа, пациенттер астеновегетативті белгілерге шағымдана алады.
Итерация кезеңінің ұзақтығы әдетте бір айдан аспайды, орташа 2 апта., содан кейін қалпына келтіру кезеңі басталады: сарғаюдың клиникалық және зертханалық белгілерінің біртіндеп регрессиясы бар, интоксикация, қалыпты бауыр мөлшері. Бұл фаза өте ұзақ болуы мүмкін, қалпына келтіру кезеңінің ұзақтығы әдетте 3-6 айға жетеді. А вирустық гепатитінің барысы негізінен жұмсақ немесе қалыпты, бірақ сирек жағдайларда аурудың ауыр формалары орын алады. Процестің және вирустық тасымалдаушының хронизациясы бұл инфекцияға тән емес.
А вирустық гепатитінің асқынуы
А вирустық гепатит әдетте өршуіне бейім емес. Сирек жағдайларда инфекция билиарлы жүйеде қабыну процестерін тудыруы мүмкін (холангит, холецистит, өт қабығы және өт қабығы). Кейде А гепатиті қайталама инфекциямен қоса күрделене түседі. Бауырдың ауыр асқынуы (өткір бауыр энцефалопатиясы) өте сирек.
А вирустық гепатитін диагностикалау
Қанның жалпы талдауында лейкоциттердің концентрациясының төмендеуі байқалады, лимфоцитоз, ESR ұлғайды. Биохимиялық талдау аминотрансфераза белсенділігінің күрт өсуін көрсетеді, билирубинемия (негізінен билирубинмен байланысты), альбуминнің мазмұны төмен, төмен протромбин индексі, субмимализация және төмендету тимол үлгілерін ұлғайту.
Ерекше диагноз серологиялық әдістер негізінде жүргізіледі (антиденелер ELISA және RIA арқылы анықталады). Итерия кезеңінде Ig M өсімі байқалады, және қалпына келтіруде – IgG. Ең дәл және нақты диагноз – PCR арқылы қандағы вирустық РНҚ анықтау. Патогенді және вирусологиялық зерттеулерді оқшаулау мүмкін, бірақ жалпы клиникалық тәжірибенің күрделілігіне байланысты орынсыз.
А вирустық гепатитін емдеу
Боткин ауруы амбулаториялық негізде емделуі мүмкін, ауруханаға жатқызу қатал жағдайларда жүргізіледі, және де — эпидемиологиялық көрсеткіштер үшін. Қатерлі уыттылық кезеңінде науқастар төсек демалысын тағайындайды, диета №5 (гепатиттің өткір бағамы үшін нұсқада), дәрумен терапиясы. Фракциялық күш, майлы тағамдардан шығарылды, өнімдер, өт шығаруды ынталандыру, диетаның сүт және көкөніс компоненттері көтермеленеді.
Алкогольді толығымен жою қажет. Этиотропты терапия бұл ауру үшін дамымаған, терапевтік шаралар кешені патогенетикалық түзетуді және белгілерді жеңілдетуге бағытталған. Детоксикация мақсатында көп сусын тағайындалады, қажет болған жағдайда кристаллоидты ерітінділердің инфузиясы. Асқорытуды қалыпқа келтіру және ішек нормациозын сақтау үшін лактулозды препараттар тағайындайды. Antispasmodics холестазаның алдын алу үшін қолданылады. Қажет болған жағдайда УДКА препараттарын тағайындаңыз (ursodeoxycholic қышқылы). Клиникалық сауығудан кейін науқастар гастроэнтерологта тағы 3-6 ай бойы бақыланады.
Көптеген жағдайларда болжамдар қолайлы. Жүрек жолдарының асқынуымен емдеу кешіктіріледі, алайда жалған терапиямен байланысты болжамдар күшейтілмейді.
А вирустық гепатитінің алдын алу
Жалпы профилактикалық шаралар ауыз су көздерін сапалы тазартуды қамтамасыз етуге бағытталған, ағынды суларды бақылау, қоғамдық тамақтандыру мекемелеріндегі режимге қойылатын санитарлық-гигиеналық талаптар, Балалар мен медициналық мекемелердің тамақтандыру мекемелерінде. Өндірісті эпидемиологиялық бақылау жүргізіледі, сақтау арқылы, азық-түлік тасымалдау, А вирустық гепатитінің ауруының кезінде ұйымдастырылған топтарда (балалар сияқты, және ересектер) тиісті карантиндік шараларды жүзеге асырады. Пациенттер екі апта бойы оқшауланады, олардың Ісіну кезеңінің бірінші аптасынан кейінгі зақымдануы сирек. Клиникалық сауықтырудың басталуына байланысты оқу және жұмысқа қабылдау. Байланысқан тұлғалар байланысқан сәттен бастап 35 күн бойы бақыланады. Осы уақытта балалар топтарында карантин тағайындалды. Инфекция көздеріне қажетті дезинфекциялау шаралары қабылданады.
Гепатит А-ға 1 жастағы және ересектерге арналған вакцинация ұсынылады, аймаққа кету, вирустық гепатит А үшін қауіпті.
Источник
Вирустық гепатиттер- бұл бақытсыз отбасы іспетті, құрамында кем дегенде бес мүше, вирустық гепатит (А, В, Е, С, D) бар. Олардың әр біреуінде симптоматика мен салдар, бір-бірінен өзгеше. Олар бес түрлі аурудың алғышарты болып табылады.
А вирустық гепатит
Көне замандағы ойшылдар: «Жуылмаған қолды шауып тастау жөн» деп,- тектен-тек айтқан жоқ. А вирустық гепатитті фекалды-оральді яғни жуылмаған қолдар ауруы деп атайды. А вирустық гепатит ең көп тараған жұқпалардың бірі. А вирустық гепатитімен ең әуелі, мектепке дейін жастағы балалар ауырады. Қол жумай жемістерді, нан мен майды жеу, ойыншықпен ойнап, саусағын ауызғу салу салдарынан жұқпаға душар болады.
Аурудың белгілері:
Жоғары температура, әлсіздік, шаршаңдық, құсу.
Баланың тері түсі сарғайса, онда жұқтыру қасиеті жойылады да бірнеше аптадан кейін А гепатитпен мәңгілікке қоштасады. Дәрігерлердің пікірінше, гепатиттің мұндай түріне шалдыққан бала, ауруханаға қарағанда, үйде емделгені абзал. Өйткені, үйде күтім де тамақ та жақсы болады.
А вирустық гепатитті алдын алу
Қымбатты аналар, қай заман болса да, А вирустық гепатитті алдын алудың ең оңтайлы түрі- «хош иісті сабын мен биязы сүлгі» екені ұмытпағайсыздар. Балаларыңыз тамақтанудың алдында қолын сабынмен жуып отыруын қадағалаңыз. Сондай-ақ көкөніс пен жемісті мұқият жуылып, желінсін. Балаңыз балабақшада біреудің түбегіне отырмауы жөнінде нұсқап, ақыл айтыңыз. Отбасыңызда біреу гепатитпен ауырып қалса, киімдерді, ойыншықтарды, ыдыс-аяқты хлораминмен өңдеп, жуыңыз. Естияр адамдар А гепатитімен әлдеқайда сирек ауырады.
В вирустық гепатит
ХХІ ғ. В вирустық гепатиттің қатері ЖТҚА індетінен де кем болмауы мүмкін. Тек ЖТҚА індеті сирек, ал, В вирустық гепатит кең таралған. Аталған індетпен 20-40 аралығындағы жастылар жиі ауырады. Әдетте, В вирустық гепатит тіс дәрігердің немесе гинекологтің сәтсіз емінен, сондай-ақ зарарсызданбаған «шприцтік гепатиттен» пайда болады. Жұқтырудың өзге жағдайлар: шаштаразда, сән салонында және басқа да тұрмыстық қатынас арқылы. Сонымен қатар, В вирустық гепатиті нашақорлар мен гомосексуалистер арасында кең таралған.
В вирустық гепатитті алдын алу
В вирустық гепатитті алдын алу үшін біреудің тіс щеткасын, косметикалық құралдарын, ұстарасын пайдаланбаңыздар! Және кездейсоқ жыныстық қатынасында мүшеқапты пайдалануды ұмытпаңыздар! Аяулы ханымдар, жүктілікті жоспарлаудың алдында, өз денсаулығыңызды тексеріп, сауығыңыз! Қымбатты жасөспірімдер, татуировкаларды, сырға және т.б. жасатқыңыз келсе, онда репутациясы мінсіз косметикалық салондарына барыңыз. Құрметті халайық, спирт, вирустарды жойып, өлтірмейді, сондықтан да тұрмыстық құралдарды, медициналық құрал-сайманды мұнымен сүртпеңіз. В вирустық гепатитті алдын алудың ең сенімді кепілі- вакцинация!!!
D вирустық гепатит
D вирустық гепатит «кейде» В вирустық гепатитпен «қосарлап жүреді». Бұл екі вирус бір-бірін қостап тұрады. В вирустық гепатитпен күресіп, D вирустық гепатитпен мәңгілікке қоштасуға болады. Қос вирусты алдын алу әдісі ұқсас.
D вирустық гепатитті алдын алу
D вирустық гепатитті алдын алуын оқымас бұрын, әуелі В вирустық гепатитті алдын алуын оқыңыз. Содан соң, екеуінің әдістері бір екенін түсінесіз.
Источник
1. парентеральді;
2. қан.
Антропонозды инфекция, ауру көзі адам, яғни «сау» тасымалдаушы және жедел және созылмалы аурулардың түрлерімен ауыратын адамдар. Қоздырғышының негізгі берілу механизмі – оның табиғи және жасанды тері сілемейлі қабықтарының жарақаттары арқылы қан арнасына түсуі.
Қоздырғышы – гепаднавирустар тұқымдастығы өкілі, оған жоғары жұғушылықжәне физикалық, химиялық факторлар әсеріне аса жоғары төзімділік тән. ВГВ вибрионы диаметрі – 42 нм ерекше бөлшек. Ішіндегі екі тінді ДНҚ, ақтық белок және ДНҚ-полимераза ферменті бар ядро – нуклеозидтен тұрады. Гепатит вирусының бауырлық жасушалар геномына кірігу қабілеті бар, сонда репродукциясы өтеді. Ол тікелей цитопатикалық әсер етпейді, бірақ әр түрлі иммунологиялық реакцияларды туындату қабілеті бар, олар қоздырғыштың өз қасеиттерімен қатар иенің иммунокомпоненті жасушаларының және организмнің қорғаныс күштері ерекшеліктеріне де тәуелді.
ВВГ вирустың тасымалдаушылар көп тіркелген елдерге тропикалық аралдар, Оңтүстік – Батыс Азия, Тайвань жатады, ал сирегірек – Японияда, Жерорта теңізінде, Оңтүстік – Батсы Африкада ал өте сирек – АқШ, Австралия орталық және Солтүстік Европада.
В гепатиті эпидемиологиясы ерекшеліктері – әр түрлі инфекция көзі және жасанды берілу жолдарының болуы;
Олар HBV – инфекциясының барлық жерде кең таралуын қамтамасыз етеді, өз кезегінде ол жедел не созылмалы сырқаттылықтың әртүрлі деңгейін және бұдан да кеңірек, бірақ біркелкі емес симтопсыз вирус тасымалдаушылықты анықтайды. Инфекция әртүрлі клиникалық түрле өтеді, көбінесе жедел гепатит В сауығуымен аяқталады, 5-10% науқаста ауру созылыңқы болып өтеді, жалпы алғанда алыс болашақта дамттын сәтсіз клиникалық эпидемиологиялық салдармен сипатталады. Жедел В гепатитінде летальділік 04-1% құрайды.
Берілу жолдары: табиғи және жасанды.
Табиғи жолмен: жарақаттанған тері қабаттары арқылы. Берілу факторлары:
1. қан;
2. плазма;
3. эритроциттер;
4. фибриноген;
5. протромбин.
Жасанды жолдар: теріні және шырышты қабаттарды зақымдайтын манипуляциялар (операциялар, инъекциялар, эндоскопиялық тексерулер, манипуляциялар, педикюр, татуаж).
Тұрмыстық қатынас арқылы да беріледі:
тұрмыстық зат, тіс щеткасы, қырынатын заттар, т.б. ВГВ-ны қабылдау мүмкіндігі өте жоғары. Инфицирлену күші СПИД-ке қарағанда 100 есе көп. ВГВ-мен 12 жасқа дейінгі балалалар және 30 жастан асқан адамдар ауырады. Сырқаттанғаннан кейін ұзақ уақыт иммунитет түзіледі.
Клиникасы:
ВГВ вирус бауыр паренхиманы, яғни гепатоциттерге тробты болады.
1. сарғаю;
2. сарғаюсыз;
3. клиникалық көрініссіз: а) субклиникалық; б) вирус тасымалдаушылық. Ауырлығы: жеңіл, орташа, ауыр. Инкубациялық кезеңі 40-180 күнге дейін. Сарғаю алдындағы кезеңі 1-2 аптаға дейін созылады. Кейде одан да ұзақ. Бұл кездерде мүмкін болу синдромдар:
— артралгиялық – көбінесе тән;
— диспепсиялық;
— астеновегетативті;
— гриб тәріздес;
— аралас;
— сирек түрде болатын латентті кезең.
Сырқат біртіндеп басталады. Әлсіздік, енжарлық, тәбетінің төмендеуі, 2-5 күннен кейін тамақтан соң жүрегі айнып, құсады. Қату не іш өту. Оң жақ қабырға астында ауырлық және ауырсыну сезімі болады. Артралгиялық синдром: сүйек – буындары ауырып, мазалайды. Астеновегетативті синдром: әлсіздік, енжарлық, бас айналу, бас ауыру, ұйқысыздық байқалады. Сарғаю алдындағы кезеңнің аяғында зәр қоңырланып, нәжісі ақ түске айналады, алғашқыда склера, одан кейін теріде сарғаю байқалады. Сарғаю кезеңі 3-4-5 аптаға дейін және одан да ұзақ болуы мүмкін. Интоксикация белгілері үдейді. Сарғаю белгілері де жоғарылайды. Ұйқысының бұзылуы, эйфория, апатия, тітіркену байқалады. Брадикардия, гипотония, бауыр және көкбауырдың үлкеюі тән. Қанның жалпы анализінде: лейкопения, лимфацитоз, ЭТЖ-ң жоғарылауы байқалады. Жазылу кезеңі 12 ай бойы.
Асқынулары
1. Жедел бауыр энцефалопатия (бауыр комасы);
2. Ісікті – асциттік синдром.
Диагностикасы
1.сарысудағы арнайы маркерлерді анықтайтын арнайы тесттер қолданылады;
ВВГ клиник – лабораториялық мәліметтерге сүйене қойылады. Клиникалық белгілерден: аурудың біртіндеп басталуы, қалыпты немес субфебрилді дене қызуымен, астенизация симптомдары басым болады ( әлсіздік, енжар, бұлшық еттердің немесе буындардың ауруы, бөртпелердың шығуы ) , сарғаю пайда болғаннан кейін жағдайының жақсармауы, керісінше нашарлауы тән. Тіректі диагностикалық белгілерге жататын белгілер: гепатолиенальды синдром, сарғаюдың өршуі, эпидемиологиялық мәліметтердің көмектесетін жайлар: операциялардың болуы, гемотрансфузия, инъекциялар алу, ауру басталғанға дейінгі 3-6 ай алдыңғы уақытта, сонымен қатар НВ – вирус тасымалдаушыларымен тығыз қатынаста болуы.
2. биохимиялық тесттер бауырдың функциясының жағдайын көрсетеді;
3. Hbs антигендерді анықтау.
Емі
Міндетті түрде ауруханада емдеу. Комплексті түрде жүргізіледі:
1. күн тәртібі;
2. диета №5;
3, парентеральді түрде дезинстоксикациялық ем;
4. белгілеріне байланысты. Ауыр ағымда глюкокортикостеродттар преднизалон 40-60 мг/тәулігіне дейін. Сулы – электролитті бұзылыс балансын қалпына келтіру үшін гипокалоиемия кезінде панангин, аспаркам. Спазмолитикалық препараттар: но-шпа, эуфиллин. Ішектің төменгі резорбциясы болған жағдайда антибиотик неомицин. Егер де холестаз белгілерінің айқын түрінде болған жағдайда урсодеоксихолий қышқылы (уросан, урсофальк) тағайындалады.
Алдын алуы
Иммунизация – ең тиімді профилактикалық әдіс. 1982 жылы билогиялық препараттар қатарына ВГВ-ге қарсы коммерциялық вакцинаның пайда болуы бұл инфекциямен тиімді күресудің мүмкіншілігін туғызады. Қазақстан Республикасында ВГВ-ға қарсы вакцина салу ұлттық егудің календарлық жоспарлану 1992 жылы енгізілді. ВГВ-ға қарсы вакциянация салынады.
1. жаңа туған нәрестелерге;
2. қанмен жұмыс істейтін медициналық жұмыскерлерге;
3. қан реципиенттерге (гемодиализ, гематология, бүйрек ауыстыру орталығында);
4. медициналық жоғарғы орталықтарында, студенттерге.
ВГВ-ң вакцина профилактикасы құрамында НВ антигені бар антиген вакцинамен жүргізіледі. Бұл вакцинанын бірнеше жерде плазмалы түрде шағырады. Солтүстік жәнк Оңтүстік Корея, Қытай, ал ДНК рекомбинатты вакцинаны Бельгия, Қытай, Куба, Франция, Япония, Швейцария, АҚШ шығарады. Вакцинация курсы 3 рет бұлшық етке егуден тұрады. Жаңа туған балаларда 1-сі перзентханада туғаннан кейінгі 24 сағат ішінде. 2-сі 8 аптадан кейін (2 айда) АКДС-пен бірге. 3-сі 16 аптадаан кейін (4 ай) АКДС-пен бірге. Жоғарғы жастағы балалар мен ересектерге егу жоспар:
1. алғашқы егу;
2. алғашқы егуден кейін 2 айдан соң;
3. алғашқы егуден кейін 6 айдан соң.
ВГВ-ға қарсы вакцинаны БЦЖ, АКДС, тірі және әсер еткен поливакциянациямен қызылша және эпидемиялық паротитке қарсы вакцинамен қатар жасауға болады. Тек қана 1 шприцке басқа вакциналарды араластыруға болмайды.
Вирусты гепатит С . Вирустық гепатиттің ең ауыр түрі С гепатиті немесе посттрансфузиялық гепатит болып есептеледі. С гепатиті деп аталатын инфекция кез келген адамда дами алады және көбінесе жастарда кездеседі. Ауру өседі. Бұл ауру қан құйғанда немесе зарарсыздандырылмаған шприцтерді пайдаланғаннан көбінесе қан арқылы жұғатындықтан, посттрансфузиялық гепатит деп аталады.
Қазіргі кезде барлық донорлық қан міндетті түрде С гепатитінің бар-жоқтығына тексеріледі. Кейде ауру жыныстық жолмен немесе анасынан баласына жұғуы мүмкін.
С гепатитімен ауыратын адамдардың шамамен 70–80 %-ында қауіпті болып табылатын созылмалы түрі болып табылады, ол бауырдың қатерлі ісігіне немесе бауыр циррозына алып келуі мүмкін. С гепатитті вирустың гепатиттің басқа түрлерімен қатар жүргенде, науқас адамның денсаулығы күрт төмендеуі мүмкін, аурудың өтуі қиындап арты жаман жағдайларға әкелуі мүмкін. С вирустық гепатитінің тағы бір қауіптілігі қазіргі кезде дені сау адамды осы гепатиттен қорғайтын тиімді вакцинаның жоқтығы болып табылады.
С вирусты гепатиті — ол негізінен бауырдың қабынуы. С вирусты гипатитінің вирусы өте өміршең. Себебі 60 градус температурада 30 минут ішінде өлмейді. Ал, құрғақ күйінде жылдар бойы сақталуы мүмкін. Бұл вирус медициналық және косметологиялық құрал-жабдықтарды сүртетін спирт ерітіндісінен де қорықпайды. С вирусты гепатитінің созылмалы және жіті формаларымен ауыратын науқастар жұқпаны негізгі таратушылар болып табылады. Көп жағдайда сырқат өзінің басқа адамдарға қауіп туғызатынын сезіп, білмейді. Өйткені, науқастардың көбінде жіті вирустық «С» гепатиті “сары емес түрде” өтеді. Және де осы жағдайда дұрыс диагноз қою қиынға түседі, себебі созылмалы гепатитпен ауыратындар көп жылдар бойы өздерін мүлдем сау сезінеді. Вирус зәрде, терде, нәжісте болмайды. Вирус қан сарысуында, шәуітте, қынап секретінде айқындалады.
Көп жағдайда жұқпаның жұғуы вирусты гепатит жұқтырған науқастың қаны дені сау адамның қанына немесе зақымданған шырышты қабыққа жанасуы кезінде беріледі. Төменде аталып өткен жағдайларда жұқпа сау адамға жұғады: есірткіні көктамыр арқылы қабылдайтын нашақорлар, жұқпа жұқтырған қанды құю кезінде, вирусты «С» гепатитімен ластанған стерильді емес материалдарды, аспаптарды және құралдарды пайдаланған жағдайда (тісті емдеу кезінде, хирургиялық ота жасау кезінде, татуаж, персинг, маникюр, педикюр жасатқан кезде), “С” вирусты гепатитін жұқтырған адаммен жыныстық қатынасқа түскен кезде, жұқпа жұқтырған анадан туылған нәресте босану және емізу кезінде жұқпа жұқтыруы мүмкін.
Жұқтыру каупіне, әсіресе, көп ұшырайтындар (қауіптілік тобы), есірткіні ине арқылы қолданатын нашақорлар, қорғалмаған жыныстық қатынасқа барған тұлғалар, жұқпа жұқтырған анадан туылған нәрестелер, “С” гепатитінің созылмалы түрімен ауыратын науқастармен бірге тұратындар. Бейберекет жыныстық қатынастағы тұлғалар және венерологиялық ауруларға шалдыққан науқастар, бірнеше рет қан немесе гемодиализ құйған науқастар.
С вирусты гепатиті науқастардың көбінде (60-85%) аурудың созылмалы түріне айналады. Себебі ауру уақытылы анықталмай, әбден асқынған жағдайда бауыр циррозы, созылмалы гепатит сатысында өткен кезде ғана анықталады. Бұл ауруды “тілсіз жау” деп бекерге айтпаса керек. Созылмалы вирусты «С» гепатитімен ауырған науқастың бауыры кейде “С” вирусты созылмалы гепатит адамның басқа ағзаларының ауруына себепші болуы мүмкін. С вирусты гепатит вирустарының биологиялық қасиеттерін және оның аса жұғымталдығын ескере отырып, аурудың алдын алу шараларына ерекше назар аудару қажет. Дер кезінде дәрігерлік көмекке жүгінбеудің және диагностика жасауды кешіктірудің салдарынан Сіздердің туған-туысқандарыңызға ауруды жұқтыру қаупінің жоғарылайтынын естен шығармаған жөн.
Д гепатиті
D гепатиті немесе дельта-гепатит вирустық гепатиттің басқа түрлерінен вирустарының адам ағзасында нақты көбейе алмайтындығымен ерекшеленеді. Ол үшін оған «көмекші вирус» қажет. Ол – В гепатитінің вирусы. Сондықтан дельта-гепатит жеке ауру ретінде емес, В гепатиітінің ауыр түрі ретінде қарастырылады. Осы екі вирус бір адамның ағзасында бір уақытта өмір сүрген уақытта аурудың дәрігерлердің тілімен суперинфекция деп аталатын ауыр түрі туындайды. Бұл аурудың белгісі В гепатитінің белгілеріне ұқсас, бірақ өте ауыр түрде жүреді.
Алдын алуы. В вирусты гепатитін алдын-алумен тығыз байланысты.
Е гепатиті
Е гепатиті белгілеріне қарай А гепатитіне ұқсас. Алайда вирустық гепатиттердің басқа түрлеріне қарағанда Е гепатиітінің ауыр түрінде бауырдың ғана емес, сондай-ақ бүйректің де зақымдануы байқалады. Е гепатиті А гепатиіті сияқты фекальді-оральді жолмен жұғады, ыстық және сумен нашар қамтылған елдерде елдерде тараған.
Е гепатиітін жұқтырудың арты жүктілігінің соңғы үш айында жүрген әйелдер үшін өте ауыр болады. Бұндай жағдайда адам өлімі 9–40 %-ға дейін жетуі мүмкін, ал бала Е гепатиітімен ауыратын барлық жүкті әйелдердің жағдайында тірі қалмайды.Аталмыш топ гепатитінің алдын алу А гепатитінің алдын алуға ұқсас.
Емдеу
Емдеу шаралары басқа вирусты гепатиттер негізіндегідей Интоксикация белгілер жоғалғанға дейін төсектік режим қажет. Витаминдерге бай, құрамында керекті мөлшерде ау уыз, көмірсулар және майлар бар диета сақталады. Көп сұйықтық ішу. Ауыр түрлері кезінде дезинтоксикациялық ем жүргізіледі және глюкокортикостероидтар қолданылады.
ВГЕ-нің ауыр және қатерлі түрлерінде преднизалон 2-5 мг/кг мөлшерде 5-7 күн аралығында қабылданады. Сонымен қатар протеолиз ингибиторлары қолданылады. Геморрагиялық синдром пайда болса аскорутин, викасол мұздатылған плазма ұсынылады.
Ауруханадан шығару ережелері ВГА кезіндегідей. Науқастар диспансерлік бақылауды болады 3-6 ай бойы. Балалар 6 айға дейін немесе 1 жылға дейін дене шынықтыру сабақтарынан және спорттын босатылады. Профилактикалық егулер 3-6 айға дейін жасалынбайды.
Алдын алуы
СЭС-ке шұғыл хабар береді, науқасты жекелеу, соңғы дезинфекция. Контактта болған адамдарды 45 күнге ( науқасты жекелеген күннен бастап) карантинге отырғызу және бақылау (теріні, ауыз қуысының шырышты қабатының кноъктиваларды қарап тексеру) бауырды палпациялау, зәр мен нәжісті тексеру, термометрия. Арнайы профилактика өңделмеген.
G гепатиті
G гепатиті вирустық гепатиттер тобының соңғы өкілі десе де болады, ол өз белгілеріне қарай С гепатитіне ұқсас.
Алайда ол С гепатиті сияқты қауіпті емес, себебі С гепатиітіне тән бауыр циррозы мен бауыр қатерлі ісігіне дейін жеткізетін белгі G гепатитіне тән емес. Дегенмен С және G гепатиттерінің бірге болуы циррозға алып келеді.
Қорытынды
Вирустық гепатиттер — бұл адам өміріне қауіпті кең таралған аурулар тобы, олар өзара бір-бірінен ажыратылады, әртүрлі вирустардың салдарынан туындайды, бірақ аталған аурудың бір ұқсастығы бар – ол бұл аурудың, ең алдымен, адамның бауырын зақымдап, оның қабынуына алып келеді. Сондықтан виустық гепатиттер «сары ауру» деген бір ғана атаумен аталады. Сары аура эпидемиясы б.з. V ғасырда-ақ белгілі болған. Оны Гиппократ ашқан, бірақ оның қоздырушысы өткен ғасырдың ортасында ғана ашылды. Сондай-ақ қазіргі заманғы медицинада гепаттит атауы өзіндік ауруды ғана емес, сондай-ақ бүкіл ағзаны зақымдайтын патологиялық үрдісті білдіре алатынын атап айтқан жөн.
Гепатит (а, b, c, d), бауырдың қабынуы сары аурудың, қызылшаның, гепестің, СПИД-тің және кейбір басқа аурулардың белгісі ретінде мүмкін. Сондай-ақ улы гепатит бар, ол бауырдық алкоголизм кезінде зақымдануы. Біз өзіндік инфекциялар – вирустық гепаттиттер туалы әңгімелейтін боламыз. Олар шығуы және аурудың жүруі жағынан әртүрлі болып келуі мүмкін, алайда кейбір белгілері өзара ұқсас.
Виустық гпатиттер бірнеше белгілеріне қарай жіктелуі мүмкін:
Ауру ұзақтығына қарай гепатиттер өткір, ерекше өткір және созылмалы түрлері
Ауру ауырлығына қарай ауыр, орта ауыр және жеңіл болуы мүмкін
Зақымдану жеріне қарай гепатиттер ұялы, мезенхимальді, паренхиматозды болады
Источник: myunivercity.ru
Читайте также
Вид:
Источник